Detoks diyetleri, çoğunlukla zararlı bileşikleri vücudumuzdan atmak üzere tasarlanan uzun süreli olmayan diyet programlarıdır. Tipik bir detoks diyeti, bir süre oruç tutmayı ve ardından katı bir meyve/ sebze suyu ve bol su tüketimini içerir. Bazen detokslar şifalı bitkileri, çayları ve takviyeleri de içerebilir.
Detoks terapileri, en çok ortamdaki veya diyetinizdeki toksik kimyasallara maruz kalmanız nedeniyle tavsiye edilir. Bunlara sentetik maddeler, toksik ağır metaller ve diğer zararlı bileşikler de dahildir.
Ayrıca obezite, sindirim problemleri, bağışıklık sistemi hastalıkları, iltihaplanma, alerji, şişkinlik ve kronik yorgunluk gibi çeşitli sağlık sorunlarına yardımcı olması açısından da detoks diyetleri öne çıkmaktadır.
Detoks Nasıl Yapılır?
Bir detoks diyeti yapmanın, oruç tutmaktan basit yiyecek değişiklikleri yapmaya kadar birçok yolu vardır. En yaygın detoks yapma şekilleri aşağıda listelenmiştir:
- 1-3 gün oruç tutmak.
- Taze meyve/ sebze suları ve su içmek.
- Tuzlu su veya limon suyu gibi sadece alkali (mineralli ve asidik olmayan) sıvıları tüketmek.
- Ağır metaller, kirleticiler ve alerjenler açısından yüksek yiyeceklerden uzak durmak.
- Takviye almak veya şifalı bitkiler tüketmek.
- Lavman uygulamak.
- Düzenli egzersiz yapmak.
- Alkol ve sigara gibi kötü alışkanlıkları bırakmak, kahve ve rafine şekeri tamamen beslenme rutininden kaldırmak.
Detoks diyetleri yoğunluk ve süre bakımından farklılık gösterir. Ayrıca işledikleri mekanizmalar da belirsizdir. Aslında, detoks diyetlerinin vücudumuzdaki toksinleri attığına dair çok az kanıt vardır. Vücudumuz zaten kendini karaciğer, dışkı, idrar ve ter yoluyla temizleyebilir. Karaciğer toksik maddeleri zararsız hale dönüştürür ve ardından vücudumuzdan atılmasını sağlar. Buna rağmen, bu mekanizmayla kolayca atılamayan dirençli kimyasallar da vardır. Bunlar yağ dokusunda veya kanda birikme yapar ve bu sebeple vücudunuzun arınması çok uzun zaman, hatta yıllar alabilir. Genel anlamda, detoks diyetlerinin bu bileşiklerin herhangi birini tamamen ortadan kaldırmaya veya uzaklaştırmaya yardımcı olduğuna dair çok az kanıt bulunur.
Detoks Diyeti Yapmanın Yararları Nelerdir?
Detoks diyetleri birkaç yönden sağlıklı olabilir:
- Diyetle alınan ağır metal ve kalıcı organik kirleticilerden arınmak.
- Fazla olan yağdan kurtulmak.
- Düzenli egzersiz yapmak ve ter atmak.
- Besleyici ve sağlıklı yiyecekler yemek.
- İşlenmiş gıdalardan kaçınmak.
- İçme suyu ve yeşil çay tüketip bunların olası diğer faydalarından da yararlanmak.
- Stres seviyesini düşürmek, rahatlamak ve kaliteli uyku uyumak.
Bu şekilde yaşam tarzı değişiklikleri yaparsanız, detoks diyeti uyguluyor olsanız da olmasanız da daha sağlıklı bir yaşama sahip olursunuz.
Güvenlik ve Yan Etkiler Açısından Detoks Yapmak
Herhangi bir detoks yapmadan önce potansiyel yan etkileri dikkate almanız ve vücudunuzun tepkilerini takip etmeniz gerekir.
- Yüksek oranda kalori sınırlaması: Genellikle detoks diyetleri oruç tutmayı veya yüksek oranda kalori sınırlamalarını gerektirir. Kısa süreli oruç tutmak ve sınırlı kalori almak yorgunluk, sinirlilik ve ağız kokusuna sebebiyet verebilir. Uzun süreli oruç tutmak, enerji, vitamin ve mineral eksikliklerinin yanı sıra elektrolit dengesini de sarsabilir ve hatta ölüme varan sonuçlar yaşanabilir. Ayrıca, bazı detoks uygulamalarında önerilen kolon temizleme yöntemlerinin de dehidrasyon, kramp, şişkinlik, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkileri vardır.
- Yüksek dozaj: Bazı detoks diyetleri, takviyeleri, müshilleri, diüretikleri ve hatta suyu aşırı doz almaya sebep olur. Detoks diyetlerinde, düzenlemeye ve izlemeye dair eksiklikler vardır. Çoğu detoks gıdası veya takviyesi bilimsel temele dayanmaz.En riskli durumlar, detoks ürünlerinin içerik etiketlerinin yanlış olduğu durumlardır. Böyle bir durumda bu ürünlerden aşırı doz alındığında, potansiyel olarak ciddi ve hatta ölümcül etkiler ortaya çıkabilir.
- Risk Altındaki Kişiler: Bazı kişiler, bir doktora danışmadan herhangi bir detoks veya kalori kısıtlayıcı diyete başlamamalıdır. Risk altındaki kişiler çocuklar, ergenler, ileri yaştaki bireyler, yetersiz ve dengesiz beslenenler, hamile/ emziren kadınlar ve şeker hastalığı veya yeme bozukluğu gibi kan şekeri ile ilgili problemi olanlardır.
Detoks Suları
- Detoks suları, katı yiyeceklerin yerini çeşitli meyve ve sebze bazlı suların aldığı temizleyici nitelikteki sulardır. Genellikle, meyve suyu veya smoothie temizliği 3 ila 21 gün arasında sürer. Ancak bazı insanlar çok daha uzun süre devam eder.
- Dışarıda bu tür temizleyici sular satan tonlarca marka görebilirsiniz. Ayrıca butik dükkanlardan bu tarz meyve suları veya smoothie satın alabilirsiniz.
- Taze sıkıldıkları sürece meyve ve sebze suları içmek kesinlikle sağlıklıdır. Bu içecekler, özellikle sebzeler açısından zenginse, besin değeri oldukça yüksektir ve diyetinize harika bir katkı sağlar.
- Ancak sadece meyve/ sebze suları ve smoothie’leri içmek, vücudunuzu diğer yiyeceklerden mahrum bırakmak, detoksun sağlıksız biçime dönüştüğü noktadır.
- Protein ve yağ eksikliği, bir dizi olumsuz yan etkiye yol açar. Bu detokslar düşük kan şekerine, beyin sisine, üretkenliğin azalmasına ve yorgunluğa neden olabilir. Bu sebeple bilinçsiz şekilde detoks yapmaktan kaçınmalısınız.
Detoks Suyu Nasıl Yapılır?
Detoks suyunu, sevdiğiniz meyvelerin, sebzelerin veya şifalı bitkilerin herhangi bir karışımını oluşturarak evde çok farklı türlerde yapabilirsiniz.
Detoks suyu çok az kalori içermesi açısından da iyi bir tercihtir. Detoks suyu, özellikle meyve aromalı soda ve meyve suyu gibi yüksek oranda şeker içeren içecekler yerine kilo vermede sıklıkla programa dahil edilir.
Evde detoks suyu yapmak çok kolay ve eğlencelidir. İhtiyacınız olan tek malzemeler su ve çeşitli meyveler, sebzeler veya şifalı bitkilerdir. Tercihinize bağlı olarak malzemelerinizi doğrayın ve sıcak veya soğuk suya ekleyin. Ne kadar çok bileşeni tarife katarsanız, lezzet o kadar fazla olur.
Soğuk bir detoks içeceği hazırlıyorsanız, daha yoğun bir aroma vermesini sağlamak için detoks suyunu buzdolabında 1–12 saat bekletmeniz faydalı olur. Eğer aceleniz varsa, meyvelerinizi ve bitkilerinizi kullanmadan önce ezmek veya dilimlemek, tatların daha hızlı salınmasına katkı sağlar.
En Çok Tercih Edilen Detoks İçecekleri
- Salatalık ve nane
- Maydanoz ve limon
- Limon ve zencefil
- Elma, nane, tarçın ve yeşil çay
- Limon ve kırmızıbiber
- Karpuz, salatalık, nane ve limon
- Misket limonu, nane yaprağı ve marketlerde dilimlenmiş satılan hindistan cevizi
- Armut ve greyfurt
- Limon, nane ve ahududu
- Çilek, limon ve kivi
Detoks suyu içerek vücudunuzun metabolik yollarını hızlandırabileceğiniz fikri doğru değildir. Bununla birlikte detoks içeceklerinin, birkaç sağlık yararı olduğunu da kabul etmek gerekir. Yine de, muhtemelen bu faydaların çoğunu normal içme suyu içerek de elde edebilirsiniz.
Suyu tek başına içmeyi sıkıcı buluyorsanız, suyunuzu meyve ve sebzelerle doldurmak iyi bir fikir olabilir. Böylece daha az şekerli ve vitamince zengin bir su da tüketmiş olursunuz. Detoks diyetleri yapmak ve içecekleri tüketmek sağlık açısından yarar sağlayabildiği gibi bazı yan etkiler de barındırmaktadır.
